ใครที่เคยลดความอ้วนแล้วไม่รู้จักคำว่า Yoyo effects บ้างคะ เชื่อว่าหลายๆ คนคงมีประสบการณ์กับเจ้าโยโย่มาแล้ว ส่วนคนที่ยังไม่เคยมีประสบการณ์อาจจะไม่รู้จักว่าโยโย่ เอฟเฟ็คคืออะไร
โยโย่ เอฟเฟ็ค เป็นอาการที่เกิดขึ้นเมื่อเราลดความอ้วนอย่างผิดวิธีเช่นการการอดอาหาร กินยาลดความอ้วน แล้วเมื่อเลิกอดอาหารหรือเลิกกินยา เราก็กลับมาอ้วนใหม่ และส่วนใหญ่จะอ้วนกว่าเดิมด้วยซ้ำไป เป็นการเปรียบเทียบเหมือนกับการเล่นลูกดิ่งโยโย่ ที่เรายิ่งปล่อยออกไปเร็ว แรงและไกลเท่าไหร่ ก็ยิ่งคืนกลับมาสู่มือเราเร็วขึ้นเท่านั้น
ในผู้ที่อดอาหารนั้น โยโย เอฟเฟ็คจะเกิดจากการที่ระบบเผาผลาญพลังงานของร่างกายเสียไปช่วงระหว่างที่อด เมื่อกลับมาทานอาหารเท่าเดิม หรือ บางคนอาจจะกระหน่ำทานมากกว่าเก่าด้วยเพราะอดอยากมานาน และร่างกายไม่สามารถเผาผลาญได้ดีเท่าเดิม ผลคือ กลับมาอ้วนขึ้นนั่นเอง การอดทำให้ผอมลงก็จริง แต่เป็นเพียงระหนึ่งเท่านั้น เมื่อร่างกายปรับตัวกับการใช้พลังงานที่น้อยลงได้ ก็จะเริ่มสะสมพลังงานอีกครั้ง
การกินยาลดความอ้วนนั้น สามารถเกิด Yoyo effects ได้เกิน 90% โดยเฉพาะยาลดความอ้วนที่เป็นยาขับน้ำหรือขับปัสสาวะ ซึ่งยาประเภทนี้หมอใช้กับคนไข้ที่มีอาการบวมน้ำ แต่ถ้าเอามาใช้กับการลดน้ำหนักจะมีผลตามมามากมายเนื่องจากร่างกายขาดน้ำ จึงทำให้เซลล์ในร่างกายพยายามอุ้มและเก็บกักน้ำที่มีอยู่ไว้ ทำให้เกิดอาการตัวบวมน้ำขึ้น ที่ร้ายไปกว่านั้นคือการบวมแบบนี้ลดไม่ลงค่ะ ยิ่งถ้าใช้ร่วมกับยาที่กดประสาทไม่ให้หิวและยาที่ช่วยเร่งการเผาผลาญ มันทำให้เราลดน้ำหนักได้อย่างรวดเร็วก็จริง แต่เมื่อหยุดยา พฤติกรรมที่ถูกกดไว้ก็ถูกปล่อยออกมา ไอ้เจ้าโยโย่ก็เลยมาเยี่ยมเยือน ทั้งบวมน้ำ ทั้งโยโย่จากพฤติกรรมการกิน เราก็จะอ้วนกันแบบนอนสต็อป !
บางคนอาจจะบอกว่า ก็หมอบอกว่ามียาหยุด ไม่ต้องห่วงเรื่องโยโย่ ความจริงแล้วยาหยุดไม่ได้ช่วยอะไรเลย เนื่องจากไอ้ยาหยุดมันก็ยาตัวเดิมแหละแค่ลดปริมาณลดลง ช่วยให้ร่างกายค่อยๆ ปรับตัวได้ แต่มันไม่สามารถซ่อมแซมระบบเผาผลาญของเราที่เสียไปให้กลับมาดีดังเดิมได้ แถมตอนที่เรากินยาหยุดนั้นเราก็ยังขาดสารอาหาร เพิ่มเวลาทำลายเตาผลาญพลังงานต่ออีกตะหาก
อย่างไรก็ตามในกลุ่มของผู้ที่รับประทานอาหารเสริมเช่น CLA ส้มแขก โครเมี่ยม จะไม่ค่อยพบปัญหาการเกิดโยโย่ เนื่องจากพวกนี้จะเกิดผลช้า ต้องทานต่อเนื่อง ค่อยเป็นค่อยไป ทำให้อัตราการใช้พลังงานของร่างกายไม่ค่อยเปลี่ยนแปลงค่ะ
